|
|
I gamal tid var både husmenn, kårmenn og
inderster kalla husmenn og kvinnene huskvinner. Helst er det
vilkårsfolk, men vanlege husmenn er og nemnde.
På Eknes er det fleire gonger nemnd "husmand" eller "husquinde". Men
det har støtt vore kårfolk.
Berre ein er uviss.
I 1645 budde det på Oppegard ein "Husmand Iffuer og kona Mari". Om det
var kårfolk er tvilsamt. Helst har dei vore vanlege husmenn.
Dei hadde ein son, Anders. Denne Anders Iffuersen Eknes vart i 1677
gift med Ragnelle Torchildsdtr. Heldal. Sidan fin me ikkje noko om
dei.
Dei har vel funne bygsel på gard utanbygds.
I 1698 døydde ei Aasa Echnes, "en fatig". Ho kan liksågodt ha vore frå
ein annan gard, men i legd på Eknes.
I 1711 døydde "Husquinde Brita Knudsdtr. Echnes, 86 år gamal.
Dette må ha vore ei vilkårskone, men det er uråd å finna kven si kone
ho kan ha vore.
Så finn me att husmenn eller strandsitjarar før 1857.
Då bygsla Jon Eriksen i Klubben i Eknesvågen, og sette hus opp der.
Han var skomakar og dreiv ein liten frihandel attåt nokre år. Systera
hans, "ho Ingeborg i Kroko" styrde for han. Ho dreiv skreddarsaum.
Om våren 1861 gifte han seg i Eknesvågen med jenta Barbru Monsdtr.
Leknes, brordotter hans Jacob Olsen Eknes. Same år kjøpte dei gard på
Mjelde i Haus, der dei levde bunaden sin.
Borna deira var Redaktør Mons Monsen Mjelde, Bonde i Lier, Ole Mjelde,
død 1922, Anders Mjelde i Indre Arna, Oberst Lars Mjelde, Nestun, og
ei Anna, gift med Lærar i Færøyvåg, Tysnes, og ei dotter Ingeborg,
gift i Bergen.
Ingeborg Kroko vart gift med ein bonde på Toppe i Åsane.
Husa vart då selde og flytt bort frå Klubben.
I 1875 bygsla Johannes Arnesen Røsland,
f. 1848, og kona Brita Knutsdtr. frå
Nordås, f. 1844, same tufta og sette hus opp der. Johannes var rokkesmed. Dei
hadde nokre år brødhandel attåt.
Så leigde dei bort stova til ein handelsforening som gjekk eit par år.
Då selde dei huset og for til Amerika i 1883.
Dei hadde fire born då. Omlag 1920 kom Johannes heimatt, åleine. Han
fekk seg ei lita stove i Hosovdhamn, der han vist nok budde endå i
1928, einsam.
Dei hadde desse borna:
1. Aase, f. 1874.
2. Arne, f. 1875.
3. Carl, f. 1878.
4. Jørgen, f. 1882.
5. Johanne, f. 1881.
Om nokre av desse borna kom heim att til Noreg, finn eg ingen ting om.
Eg veit hellet ikkje om Brita Knudsdtr. kom heim att
Eg finn heller ingenting om kor tid dei døydde.
Dei står i slektsboka under Eknesvågen. Johannes Arnesen flytte til
Hosanger då han kom heimatt, men han er ikkje å finna i slektsboka
der.
Det var svogeren hans, Peder Monsen Bjørndal og kona Kari Knudsdtr., fødd Nordås
som i 1883 fekk husa i Klubben. Dei budde der til fram i 1890 åra.
Kari var syster til Brita Knudsdtr.
Peder og kona hans hadde gard på Bjørndal. Dei selde garden og flytte
til Bergen i 1880. Der budde dei i tre år. Peder dreiv der som
bygningsmann.
Han var og felemakar.
Han laga den fyrste fela åt sonen sin,
Arne Bjørndal, og med
denne fela vann Arne, 18 år gamal, fyrste premie på kappleik i
Vestmannalaget.
Arne var berre 14 år då han spela i bryllaup. Sidan har han spela i
over 500 bryllaup.
Dei hadde fem gutar og ei jente.
Desse var:
1. Mons, f. 1875 på Bjørndal. Reiste til Amerika. Gift,
bornlaus. Døydde i 1935
2. Kornelius, f. 1876 på Bjørndal. Budde heime. Død 1893.
3. Johan, f. 1877 på Bjørndal. Bokprentar. Gift 1897 med
Bertina Turine Smørdal frå Vassel. Budde i Oslo. Døydde i 1914.
4. Ingvald, f. 1879 på Bjørndal. Amerika. Gift, bornlaus.
Døydde i 1935.
5.
Arne, f. 1882
i Bergen.
Peder døydde i Klubben 1 1904.
Då vart husa seld og flytt der i frå. Sidan har tufti stått tom.
Kari døydde i 1930. Kvar ho vart av atter at husa i Klubben vart seld
veit eg ikkje.
I slutten av 1870- åra feste
Jon Eriksen bort
ei tuft i Todne, rett oppføre naustet til den gongen
Anders på Svao til ein
skomakar Nils Nilsen Hole frå plassen Holohagen, f. 24.06. 1848. Han
var gift med Johanna Monsdtr. Herland, f. 1854.
Han Nils i Todne var ingen sterk mann. Han hadde ein klein fot og var
drygt halt. Både fars- og morsætta var frå Tveiten. Osterøy, og der
ervde han ei god hjelp etter Per Nils Tveiten.
Då ville han prøva å driva handel. Var ei tid på Hjelmås, men det
gjekk ikkje. Skomakaryrkjet låg heller ikkje for han.
Han laut då få hjelp til livsopphaldet. Både Nils og Johanna var bra
folk. Dei hadde mange born.
Desse var:
1. Nils Martin, f. 1873. Gift omlag 1895 med Anna P. Kuven, Os.
Budde i Bergen. Fleire born.
2. Ingeborg Malene f. 1874.
3. Marie.
4. Josefina, f. 1877.
5. Marie Jondine, f. 1881 d. 1882.
6. Martin, f. 1884. Sjømann. Vart torpedert under første
verdenskrig. Kom bort på sjøen.
7. Jondina, f. 1887.
8. Marta, f. 1890.
9. Maria, f. 1892. d. 1914. Gift 1913 m. sjømann Jakob Andreas
Jonsen, Salhus. Budde i Salhus.
10. Johan, f. 1893 d. 1894.
11. Johan, f. 1895.
12. Nikolay, f. 1896.
Amerika.
Folketeljinga frå 1900.
|
Hush. |
Fornamn |
Etternamn |
Kjønn |
Bosatt |
Fam. stilling |
Siv. st. |
Yrke |
Fødsels år |
Fødested |
|
1 |
Nils N |
Hole |
M |
Hosanger |
Husfader |
G |
Skomaker |
1848 |
Hosanger |
| |
Johanna M |
Hole (Eknæs) |
K |
Hosanger |
Husmoder |
G |
Husmoder |
1854 |
Hosanger |
| |
Jondine N |
Eknæs |
K |
Hosanger |
Datter |
Ug |
Datter |
1887 |
Hosanger |
| |
Martha N |
Eknæs |
K |
Hosanger |
Datter |
Ug |
Datter |
1890 |
Hosanger |
| |
Maria N |
Eknæs |
K |
Hosanger |
Datter |
Ug |
Datter |
1892 |
Hosanger |
| |
Johan N |
Eknæs |
M |
Hosanger |
Søn |
Ug |
Søn |
1895 |
Hosanger |
| |
Nikolay N |
Eknæs |
M |
Hosanger |
Søn |
Ug |
Søn |
1896 |
Hosanger |
|
Pr. 1900 hadde dei ikkje korn, poteter,
kreatur, fjærkre, kjøkkenhage eller frukthage. |
| |
| |
|
|
